Η Θέμις ήταν η θεά της δικαιοσύνης στην αρχαία Ελλάδα.
Χωρίς τους κανόνες και τους κανονισμούς, η ανθρώπινη κοινωνία θα είχε μετατραπεί σε χάος. Οι αρχαίοι Έλληνες και οι Ρωμαίοι το γνώριζαν καλά αυτό και γι' αυτό λάτρευαν ιδιαίτερα τη Θέμις, την προστάτιδα θεά της δικαιοσύνης.
Αυτή η θεά είναι μία από τις πιο αναγνωρίσιμες, επειδή η εμφάνισή της έχει πολλά ασυνήθιστα χαρακτηριστικά-σύμβολα, όπως το να έχει δεμένα τα μάτια. Παραδόξως, ακόμη και στη σύγχρονη εποχή, όταν οι πεποιθήσεις της αρχαίας Ελλάδας έχουν μείνει πίσω, η εικόνα της Θέμιδος χρησιμοποιείται συχνά ως σύμβολο δικαιοσύνης και τάξης. Ποια ήταν η θεά, η οποία ονομαζόταν Θέμις από τους Έλληνες και Justia από τους Ρωμαίους; Γιατί μοιάζει τόσο παράξενη;
Αποσπάσματα από την κλασική αρχαία ελληνική λογοτεχνία
Hesd. Θεογονία. 901-906. (Πηγή: Οι Έλληνες ποιητές του 8ου - 3ου αιώνα π.Χ. / Μεταφράστηκε από τον V. В. Veresaev. - Μόσχα: Ladomir, 1999. - С. 48) (ελληνικό έπος του 8ου-7ου αιώνα π.Χ.):
"Ο Δίας πήρε τη λαμπρή Θέμις για σύζυγό του.
Και γέννησε την Ή - Ευνομία [Τάξη], Δίκα [Δικαιοσύνη], Ειρήνη [Ειρήνη].
(Τα καταπράσινα χωράφια των ανθρώπων της γης που φυλάνε),
Επίσης, ο Moir, που τιμάται περισσότερο από τον παντοδύναμο Cronid.
Υπάρχουν τρία από αυτά: Κλόφο, Λάχεσις και Άτροπος. Για τους θνητούς .
Στην ανθρωπότητα στέλνουν τόσο τους καλούς όσο και τους κακούς".
Ομηρικοί ύμνοι. XXIII. Στον Δία. (Πηγή: Οι Έλληνες ποιητές του 8ου έως 3ου αιώνα π.Χ. / Μετάφραση: V. В. (Πηγή: Οι Έλληνες ποιητές του VIII-III π.Χ. / Μετάφραση: Β. Βερεσάεφ. - Μόσχα: Ladomir, 1999. - Σ. 172) (ελληνικό έπος από τον 7ο έως τον 4ο αιώνα π.Χ.):
"Δία, ανάμεσα στους θεούς ο μεγαλύτερος και ο καλύτερος, σε σένα το τραγούδι μου!
Κεραυνός, κυρίαρχος άρχοντας, δικαστής- λυτρωτής,
Σου αρέσει να συνομιλείς με τη Θέμιδα [Θεία Νομοθεσία], σκυμμένη.
Διαβάστε όλα τα αποσπάσματα για τον Θέμη >>.
Και θα είστε πιο υπεύθυνοι στις σχέσεις σας
Αυτός που έχει κλειστά τα μάτια του μαθαίνει να εμπιστεύεται. Αυτός που εθίζεται, μαζί με τη συνειδητοποίηση του "με εμπιστεύονται", αποκτά τον έλεγχο. Αυτή η αίσθηση δύναμης είναι συναρπαστική, διεγερτική και αποτελεί ισχυρό ψυχολογικό αφροδισιακό. Ταυτόχρονα, πρέπει να θυμάται κανείς πόσο σημαντικό είναι να είναι ευγενικός, να μην ξεπερνά τα όρια και να συγκρατείται προκειμένου να προσφέρει ευχαρίστηση στον σύντροφό του.
Αυτό δημιουργεί και ενισχύει το δεσμό "δείχνω υπευθυνότητα, νιώθω καλά". Προωθεί μια πιο προσεκτική και φροντιστική σχέση μέσα στο ζευγάρι.
Η λειτουργία της θεάς
Κατ' αρχάς, αξίζει να πούμε ότι δεν είναι μια κανονική θεά - οι περισσότεροι ερευνητές συμφωνούν ότι στην πραγματικότητα είναι μια τιτάνισσα. Αλλά πολλοί άνθρωποι απλά δεν καταλαβαίνουν τις λεπτές αποχρώσεις. Έτσι, στην ελληνική μυθολογία, η θεά Θέμις είναι υπεύθυνη ακριβώς για τη δικαιοσύνη, τη δικαιοσύνη και την αμεροληψία.
Ωστόσο, η Θέμις δεν ήταν υπεύθυνη μόνο για τη δικαιοσύνη. Ήταν επίσης υπεύθυνη για τη διαχείριση των 13μηνων εποχών. Οι αρχαίοι Έλληνες συνήθιζαν να τις χωρίζουν σε δύο εποχές, το καλοκαίρι και το χειμώνα.
Γεγονός! Ακόμη και στη σύγχρονη εποχή, οι δικαστές αναφέρονται συχνά ως υπηρέτες της Θέμιδος, υπονοώντας ότι μεταφέρουν στην κοινωνία ό,τι μετέφερε η ισχυρή θεά πριν από δύο χιλιάδες χρόνια.
Παρεμπιπτόντως, αν και η πρώτη αναφορά της Θέμιδος βρέθηκε σε ανασκαφές στην Ελλάδα, ήταν ακόμη πιο δημοφιλής στην αρχαία Ρώμη. Είναι αλήθεια ότι εκεί ήταν γνωστή με το όνομα Justicia. Αλλά οι λειτουργίες του έχουν διατηρηθεί πλήρως. Επομένως, μπορούμε να πούμε με ασφάλεια ότι η θεά Ιουστίκια και η Θέμις είναι ένα και το αυτό πρόσωπο, μόνο με διαφορετικό όνομα.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι η Justicia δεν πρέπει να συγχέεται με τη θεά της δικαιοσύνης Equitas, η οποία εμφανίστηκε στο ρωμαϊκό πάνθεον πολύ νωρίτερα. Αν και οι λειτουργίες τους ήταν παρόμοιες, οι τελευταίες είχαν διαφορετικά χαρακτηριστικά, όπως θα συζητηθεί παρακάτω.
Επιπλέον, η Θέμις είναι αυτή που ανακοινώνει τη θέληση του Δία στους άλλους θεούς και, αν χρειαστεί, τους συγκεντρώνει στον Όλυμπο για να πάρουν σημαντικές αποφάσεις.
Η θεά της δικαιοσύνης
Η μυθολογία της αρχαιότητας δεν ξέφυγε από αυτή την τάση και έκανε επίσης τη θεά σύμβολο της δικαιοσύνης. Η θηλυκή εικόνα της αλήθειας και της δικαιοσύνης είναι επίσης παρούσα στις μεταγενέστερες θρησκείες. Η Θέμις είναι η θεά του πανθέου της αρχαίας Ελλάδας που προσωποποιούσε το νόμο και τη νόμιμη τάξη σε όλες τις γήινες υποθέσεις. Καταγόταν από τους Τιτάνες και ήταν κόρη της Γαίας και του Ουρανού. Η Θέμις ήταν η πρώτη σύζυγος του Δία. Από το γάμο της με τον ηγεμόνα του Ολύμπου γεννήθηκε η Μόιρα, η κυρία της τύχης. Η Θέμις κάθεται πάντα στα δεξιά του Δία, τον συμβουλεύει και του ανακοινώνει την ετυμηγορία του.
Φυσικά, μια τόσο σημαντική θεότητα δεν ήταν χωρίς τα δικά της σύμβολα. Η ζυγαριά και το σπαθί ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά της δικαιοσύνης. Η ζυγαριά της Θέμιδος είναι το έμβλημα της δικαιοσύνης, μιας ισορροπημένης απόφασης. Το σπαθί είναι σύμβολο του αναπόφευκτου της τιμωρίας. Τα σύμβολα αυτά χρησιμοποιούνται ακόμη στον δικαστικό συμβολισμό διαφόρων χωρών.
Πώς δημιουργήθηκε
Πρώτα απ' όλα, πρέπει να σημειωθεί ότι η ελληνική θεά της δικαιοσύνης Θέμις είναι κόρη του ισχυρότερου από τους τιτάνες, του Ουρανού, και της θεάς Γαίας. Δηλαδή, επίσημα είναι αρκετά μεγαλύτερη από τον Δία και όλους τους ολυμπιακούς θεούς - για τον κεραυνό είναι θεία.
Αυτό μπορεί να αποδοθεί στο γεγονός ότι, κατά την άποψη των αρχαίων Ελλήνων, η δικαιοσύνη και η αμεροληψία δημιουργήθηκαν πολύ νωρίτερα από πολλά άλλα πράγματα και, ως εκ τούτου, είναι πολύ πιο σημαντικά από την τέχνη, την οινοποιία ή ακόμη και τη γεωργία.
Σε γενικές γραμμές είναι παράξενο - οι περισσότεροι από τους τιτάνες και τις τιτανίδες στην Ελλάδα αντιμετωπίζονταν μάλλον συγκρατημένα και κανένας από αυτούς δεν έχτιζε ναούς ή δεν λατρευόταν. Τους λάτρευαν κυρίως επειδή κάποιοι από τους θεούς ήταν παιδιά τους. Μόνο η Θέμις αποτελεί εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα.
Σημασία των τατουάζ για τα κορίτσια
Αυτή η αυστηρή εικόνα της Θέμιδος δεν στερείται θηλυκότητας - όχι άδικα οι καλλιτέχνες εμπνέονται από την αγαλματένια μορφή και την αυστηρή ομορφιά της. Για μια κοπέλα που επιλέγει να στολίσει το σώμα της με την εικόνα της θεάς της δικαιοσύνης, είναι σημαντικό να δείξει τον κώδικα συμπεριφοράς της στη ζωή - την ηθική και νομική τήρηση του νόμου. Ο ιδιοκτήτης του τατουάζ είναι από τη φύση του δίκαιος και προσπαθεί να μην προσβάλλει ή να μην επαινεί κανέναν. Στις σχέσεις, αυτά τα κορίτσια σπάνια παρασύρονται, επειδή δεν βλέπουν τους ανθρώπους μέσα από ροζ γυαλιά. Η ικανότητα κριτικής και αντικειμενικής αντίληψης του κόσμου βοηθά στην αποφυγή απογοητεύσεων.
Ένα τατουάζ Themis μπορεί να έχει τη σημασία ενός καθοδηγητικού φυλαχτού που προειδοποιεί ενάντια σε κακές πράξεις και σκέψεις. Τα κορίτσια που επιλέγουν τη θεά για την τέχνη του σώματος, ονειρεύονται μια ομαλή, ειρηνική ζωή, στην οποία δεν υπάρχει χώρος για κακούς ανθρώπους, λανθασμένες ενέργειες, ανεπαρκή συμπεριφορά.
Λίγα λόγια για την οικογενειακή κατάσταση
Σε αντίθεση με τη δημοφιλή πεποίθηση, η Ήρα δεν ήταν η πρώτη σύζυγος του Δία. Πριν από αυτήν, ο πανίσχυρος κεραυνός ήταν παντρεμένος με τη Θέμιδα. Από την ένωσή της μαζί του γέννησε τρεις κόρες, τις θεές Or:
- Ευνομία (δικαιοσύνη),
- Dike (δικαιοσύνη),
- Ειρήνη (ειρήνη).
Παρά το γεγονός ότι τα ονόματα υπονοούσαν σαφώς την εγγύτητα στις δραστηριότητες της μητέρας τους, οι τρεις θεές ήταν υπεύθυνες για την αλλαγή των εποχών.
Γεγονός! Υπάρχει η άποψη ότι η Θέμις ήταν αυτή που επινόησε το εξάμετρο, ένα ιδιαίτερο στυλ ηρωικού στίχου.
Ωστόσο, υπάρχει και μια άλλη άποψη ότι ο γάμος της Θέμιδος και του Δία γέννησε τρεις Μοίρες, θεές του πεπρωμένου. Αλλά αυτή η εκδοχή είναι λιγότερο διαδεδομένη μεταξύ των ειδικών - οι περισσότεροι πιστεύουν ότι οι γονείς της Μόιρα είναι ο Κρόνος και η Νύκτα.
Το ενδιαφέρον είναι ότι η Ήρα δεν ζήλεψε ποτέ τον σύζυγό της Θέμη, σε αντίθεση με τις άλλες συζύγους και ερωμένες του. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι η θεά της δικαιοσύνης προσπαθούσε πάντα να κρατά χαμηλούς τόνους και να μην προτρέχει, ενώ έδινε πολύ πολύτιμες συμβουλές στον πρώην σύζυγό της. Για παράδειγμα, η Θέμις, που έχει το χάρισμα της μαντικής, έδωσε στον κεραυνό ένα πολύ σημαντικό μυστικό μέσω του Προμηθέα. Δεν επρόκειτο να ενωθεί με τη νύμφη Θέτιδα. Διαφορετικά, η ένωση αυτή θα παρήγαγε έναν ισχυρό θεό που θα αψηφούσε και θα ανέτρεπε τον Δία, όπως συνέβαινε συχνά όταν ο Κρόνος ανέτρεψε τον πατέρα του Ουρανό και ο Δίας έκανε το ίδιο στον Κρόνο, που ήταν ήδη πατέρας του.
Το νόημα των τατουάζ για τους άνδρες
Η εικόνα της Θέμιδος, που επιλέχθηκε για το θέμα του τατουάζ, προσελκύει άνδρες που έχουν ισχυρές αρχές και πεποιθήσεις. Αυτή δεν είναι μια κενή λέξη για τους φορείς των τατουάζ, οι οποίοι πιστεύουν στην τιμωρία του εγκλήματος και στο αναπόφευκτο της τιμωρίας για όσους έχουν παραβιάσει το νόμο. Είναι άνθρωποι που προσπαθούν πάντα και παντού να ακολουθούν τους κανόνες και απαιτούν από τους άλλους να κάνουν το ίδιο. Είναι γνωστό ότι είναι ανυποχώρητοι στην υπεράσπιση των πεποιθήσεών τους, ακόμη και αν ο αντίπαλός τους είναι σωματικά πολύ ισχυρότερος από αυτούς.
Συχνά, ένα τατουάζ Themis τοποθετείται στο σώμα ως ένδειξη της αδικίας του κόσμου - σε τέτοιες περιπτώσεις, οι ζυγαριές απεικονίζονται σε διαφορετικά επίπεδα, δείχνοντας πώς οι υπηρέτες του νόμου μπορούν να κλείσουν τα μάτια στην πραγματική κατάσταση των πραγμάτων. Σε ένα μπολ που τραβάει, τραβιούνται ράβδοι χρυσού, που υποδηλώνουν τη διαφθορά του δικαστικού συστήματος και τη δωροδοκία του δικηγορικού επαγγέλματος. Τέτοιες πλοκές τατουάζ επιλέγονται από ανθρώπους που έρχονται αντιμέτωποι με αποτυχίες της δικαιοσύνης, ανικανότητα ή αμέλεια των υπηρεσιών επιβολής του νόμου.
Χαρακτηριστικά της Θέμιδος
Φυσικά, δεν μπορεί κανείς να μιλήσει για έναν τόσο σημαντικό χαρακτήρα όπως η Θέμις, η θεά της δικαιοσύνης και της ευθύνης, χωρίς να αναφέρει τις ιδιότητές της. Αυτά περιλαμβάνουν, με βεβαιότητα:
- η ζυγαριά,
- ένα σπαθί,
- το μαντήλι με τα μάτια.
Και κάθε σύμβολο της δικαιοσύνης της θεάς Θέμιδος δεν εμφανίστηκε τυχαία, όπως γενικά δεν υπάρχει τυχαίο στον συμβολισμό. Ως εκ τούτου, είναι απαραίτητο να μιλήσουμε γι' αυτά λεπτομερώς.
Η ζυγαριά της θεάς Θέμιδος συμβολίζει την ακρίβεια και την ισορροπία - πριν λάβει μια τελική απόφαση, η θεά προσπαθεί να λάβει υπόψη της κάθε λεπτομέρεια και απόχρωση, ώστε η δικαιοσύνη να είναι όσο το δυνατόν πιο αντικειμενική.
Το σπαθί, το οποίο η θεά Θέμις κρατάει στα χέρια της, έχει επίσης νόημα - είναι ένα σύμβολο του γεγονότος ότι μόλις ληφθεί η απόφαση, η τιμωρία θα είναι γρήγορη και ο παραβάτης δεν θα τη γλιτώσει. Το σπαθί είναι επίσης σαφές - είναι ένα σύμβολο του γεγονότος ότι μόλις ληφθεί η απόφαση, η τιμωρία θα είναι γρήγορη και ο εγκληματίας δεν θα ξεφύγει.
Αλλά ίσως το πιο ενδιαφέρον είναι το τρίτο χαρακτηριστικό. Είναι αλήθεια ότι πολλοί αναρωτιούνται γιατί η θεά Θέμις απεικονίζεται συνήθως με δεμένα μάτια. Αξίζει να αναφέρουμε αμέσως - αρχικά στην Ελλάδα αυτό το συνηθισμένο χαρακτηριστικό της θεάς απουσίαζε. Εμφανίστηκε πολύ αργότερα, στα έργα τέχνης του δέκατου έκτου αιώνα και μετά. Το περιβραχιόνιο δείχνει αμεροληψία. Η θεά της δικαιοσύνης δεν γνωρίζει ποιον κρίνει και τίποτα δεν μπορεί να επηρεάσει την αμεροληψία της. Όχι άδικα λέγεται ότι η δικαιοσύνη είναι τυφλή. Δηλαδή, ο καθένας πρέπει να κρίνεται ακριβώς σύμφωνα με το νόμο και όχι με τις προσωπικές προτιμήσεις ή συμπάθειες. Λοιπόν, ιδανικά, κάθε δικαστής θα πρέπει να είναι δίκαιος, ώστε οι αποφάσεις του να είναι όσο το δυνατόν πιο δίκαιες.
Ωστόσο, είναι η Θέμις, και αργότερα η Δικαιοσύνη, που διαθέτει τέτοιες ιδιότητες. Αν μιλάμε για τη θεά της δικαιοσύνης Equitas, τότε όλα είναι κάπως διαφορετικά. Κρατάει ένα σπαθί στο ένα χέρι και ένα κέρατο της αφθονίας στο άλλο. Το σπαθί συμβολίζει το ίδιο πράγμα που συμβολίζει το χέρι της Δικαιοσύνης - γρήγορη και αναπόφευκτη τιμωρία. Το κέρας της αφθονίας, από την άλλη πλευρά, μπορεί να περιγραφεί ως εγγύηση ότι και οι αθώοι θα ανταμειφθούν γενναιόδωρα και ανάλογα με τα προσόντα τους. Όμως, καμία ζυγαριά και το μαντήλι δεν έχουν συνδεθεί ποτέ με τη θεά Equitas, γεγονός που καθιστά σαφές ότι δεν είναι αντίγραφο της Δικαιοσύνης.
Ενδιαφέροντα γεγονότα
- Μια άλλη ερμηνεία της εικόνας της Θέμιδος δόθηκε από γλύπτες, οι οποίοι δημιούργησαν ένα άγαλμα της ελληνίδας θεάς, το οποίο τοποθετήθηκε κοντά στο κτίριο του Ανώτατου Δικαστηρίου στη Μόσχα. Μετά την ανοικοδόμηση, μια μορφή της Θέμιδος εμφανίστηκε πάνω από μια από τις εισόδους του κτιρίου χωρίς μαντήλι. Δεδομένου ότι το μαντήλι με τα μάτια είναι σύμβολο αμεροληψίας, εμφανίστηκαν αμέσως πολλά επικριτικά σχόλια γι' αυτό, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που δημοσιεύτηκαν στον Τύπο. Οι δημιουργοί του γλυπτού φάνηκε ότι ήθελαν να καταστήσουν σαφές ότι η δικαιοσύνη δεν είναι τυφλή ή σκληρή.
Γλυπτό της Θέμιδος στο κτίριο του Ανώτατου Δικαστηρίου στη Μόσχα
- Μια άλλη καινοτομία - μια ασπίδα που κρατούσε μια φιγούρα αντί για σπαθί ή κέρατο - προκάλεσε επίσης ερωτήματα. Σύμφωνα με τους συγγραφείς, αυτό θα πρέπει να συμβολίζει ότι το σύστημα δικαιοσύνης προστατεύει τους ανθρώπους και όχι να τιμωρεί οποιονδήποτε έχει έρθει σε επαφή με αυτό.
Η λατρεία της θεάς
Μπορούμε να καταλάβουμε γιατί η Θέμις, η θεά της δικαιοσύνης, απεικονίστηκε με αυτόν τον τρόπο. Τώρα αξίζει να μιλήσουμε για το πώς τη λάτρευαν. Θα ήταν παράξενο αν στην Αρχαία Ελλάδα, με την προτίμηση των Ελλήνων στη δικαιοσύνη, δεν χτίζονταν ναοί για τη θεά Θέμις. Είναι αλήθεια ότι υπήρχαν, αλλά, δυστυχώς, δεν έχουν φτάσει στις μέρες μας λεπτομερείς περιγραφές, πόσο μάλλον τα απομεινάρια των κατασκευών. Αυτό που είναι γνωστό είναι ότι τα μεγαλύτερα από αυτά βρίσκονταν
- Dodona,
- Αθήνα,
- Τανάγρα,
- Φθιωδίδια,
- Θήβα.
Επιπλέον, ένας ειδικός βωμός που ανεγέρθηκε προς τιμήν της βρισκόταν στην Ολυμπία.
Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι η Θέμις απεικονιζόταν συχνά σε ναούς άλλων θεών. Είναι πιθανό να μοιραζόταν ακόμη και τις κατοικίες τους μαζί τους. Ίσως αυτό δείχνει ότι η θεά της δικαιοσύνης ήταν κατά κάποιο τρόπο ανώτερη από τους άλλους κατοίκους του Ολύμπου.
Στη Ρώμη, η Δικαιοσύνη άρχισε να γίνεται δημοφιλής σχετικά αργότερα, γύρω στα μέσα του πρώτου αιώνα, κατά τη διάρκεια της παρακμής της αυτοκρατορίας. Τότε, με εντολή του αυτοκράτορα Τιβέριου, χτίστηκε ο μοναδικός γνωστός ναός στη Ρώμη. Πριν από αυτό, τα καθήκοντα της δικαιοσύνης και της διατήρησης της έννομης τάξης ασκούνταν αποκλειστικά από την Equitas.
Η μόνη ακριβής περιγραφή για το αν και πώς γιορτάζονταν μέχρι σήμερα οι γιορτές προς τιμήν της θεάς Θέμιδος, δυστυχώς, λείπει. Η μόνη ακριβής πληροφορία είναι ότι ο ιερέας της Δικαιοσύνης στην αρχαία Ρώμη είχε την ιδιότητα του ειδικού υπηρέτη. Αλλά και ότι αυτό εξακολουθεί να αποτελεί θέμα συζήτησης μεταξύ των εμπειρογνωμόνων.
Είναι περίεργο ότι η Θέμις, παρά την τεράστια δημοτικότητά της, δεν έχει ούτε έναν μύθο αφιερωμένο αποκλειστικά σε αυτήν. Αναφέρεται σε πολλές άλλες ιστορίες για άλλους κατοίκους του Ολύμπου και ήρωες, συχνά ως βοηθός, αλλά για κάποιο λόγο δεν απέκτησε δικό της μύθο. Ίσως επειδή δεν είναι θεά, αλλά τιτάνισσα. Ή ίσως υποδεικνύει την αρχαιότητα του χαρακτήρα.
Ο ρόλος της Θέμιδος στη Γη και στον Όλυμπο
Η Θέμις ήταν η πιστή σύζυγος και βοηθός του Δία. Αν και η ένωσή τους ήταν βραχύβια και ο Κεραυνός παντρεύτηκε σύντομα την όμορφη Ήρα, η Θεά της Δικαιοσύνης δεν έπαψε ποτέ να τον βοηθά. Ήταν αυτή που συμβούλευε τον Δία πριν από τον Τρωικό Πόλεμο και που είχε την εξουσία να συγκαλεί το συμβούλιο των θεών, το οποίο συχνά αποφάσιζε τη μοίρα του κόσμου ή μεμονωμένων θεοτήτων και ατόμων.
Στον γάμο της με τον Δία, η Θέμις απέκτησε τρεις κόρες, τις Όρες, οι οποίες συμβόλιζαν τις εποχές και ήταν υπεύθυνες για τη διατήρηση της ειρήνης και της τάξης στη Γη. Σε μεταγενέστερους θρύλους αναφέρεται ότι οι Moira, οι γεροντοκόρες θεές που δημιουργούν τη μοίρα των ανθρώπων, γεννήθηκαν επίσης από αυτή την ένωση.
Η σύντροφος και βοηθός της Θέμιδος ήταν η Νέμεσις, η οποία ενσάρκωνε τη δίκαιη τιμωρία. Αν και υπάρχει κάποια συγγένεια στις δραστηριότητες αυτών των θεών, δεν πρέπει να συγχέονται. Η Νέμεσις συμβόλιζε τη νομική τιμωρία, ενώ η Θέμις ήταν η ενσάρκωση της δικαιοσύνης και της τάξης.
Alfred Rethel, θραύσμα του πίνακα "Νέμεσις, Θεά της Εκδίκησης", 1837 Τοποθεσία: Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη, Ρωσία
Η Θέμις ήταν το πρότυπο της ρωμαϊκής θεάς της δικαιοσύνης, η εικόνα της οποίας έχει αντιγραφεί σχεδόν ακριβώς από την ελληνική "αδελφή". Η λατρεία της θεάς εξαπλώθηκε στη Ρώμη κατά τη διάρκεια της βασιλείας του αυτοκράτορα Τιβέριου, ο οποίος θεωρούσε τη Δικαιοσύνη προστάτιδά του.
Παρεμπιπτόντως, η σημασία της λατρείας της Θέμιδος υποδηλώνεται και από τη βάση "φήμις", η οποία κατά τη μυκηναϊκή περίοδο συναντάται συχνά στα ονόματα διαφόρων περιοχών. Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι προσπάθησαν να απευθυνθούν στη Θέμιδα, να τραβήξουν την προσοχή της και να κερδίσουν την υποστήριξη αυτής της ισχυρής θεάς.
Δεν ήταν τυχαίο ότι η Θέμις θεωρούνταν μια από τις ισχυρότερες και μεγαλύτερες θεές. Χάρη σε αυτήν, η κοινωνία μπορούσε να ζει σύμφωνα με τους κανόνες και τους νόμους που είχαν θεσπιστεί για τη διατήρηση της ειρήνης και της τάξης. Αυτή η θεά αντιτάχθηκε στο χάος και το κακό και η εικόνα της μπορεί να δει κανείς συχνά σήμερα σε δικαστήρια, τα οποία εξακολουθούν να ονομάζονται "ναοί της Θέμιδος".
Ορφικός Ύμνος
Η ιστορία της θεάς Θέμιδος δεν είναι μόνο ενδιαφέρουσα, αλλά και εκτεταμένη. Για παράδειγμα, δεν μπορεί να παραβλεφθεί ότι τιμήθηκε με τον δικό της ορφικό ύμνο, κάτι για το οποίο δεν μπορούν να καυχηθούν όλοι οι κάτοικοι του Ολύμπου. Αυτό συνήθως υποδηλώνει ότι ο χαρακτήρας ήταν ιδιαίτερα σημαντικός ή πολύ δημοφιλής στο λαό.
Στα ελληνικά, ο ύμνος ακούγεται ως εξής
Οὐρανόπαιδ' ἁγνὴν καλέω, Θέμιν εὐπατέρειαν, Γαίης τὸ βλάστημα νέον, καλυκώπιδα κούρην, ἣ πρώτη κατέδειξε βροτοῖς μαντήιον ἁγνὸν Δελφικῷ ἐν κευθμῶνι Θεμιστεύουσα θεοῖσιν, Πυθίῳ ἐν δαπέδῳ, ὅτε Πυθοῖ ἐμβασίλευεν- ἣ καὶ Φοῖβον ἄνακτα θεμιστούνας ἐδίδαξεν πάντιμ', ἀγλαόμορφε, σεβάσμιε, νυκτιπόλευτε- πρώτη γὰρ τελετὰς ἁγίας θνητοῖς ἀνέφηνας, βακχιακὰς ἀνὰ νύκτας ἐπευάζουσα ἄνακτα- ἐκσέο τιμαὶ μακάρων μυστήριά θ' ἁγνά ἀλλά, μάκαιρ', ἔλθοις κεχαρημένη εὔφρονι βουλῇ εὐϊέρους ἐπὶ μυστιπόλους τελετὰς σέο, κούρη.
Φυσικά, οι περισσότεροι αναγνώστες δεν θα είναι σε θέση να εκτιμήσουν τον ύμνο στην αρχική του μορφή. Ευτυχώς, υπάρχει μια πολύ καλής ποιότητας μετάφραση στα ρωσικά:
Καλώ τη Θέμιδα, τον Ουρανό και τη Γαία, την πιο αγνή Κόρη, την όμορφη Παρθένο με το πρόσωπο που μοιάζει με λουλούδι. Πρώτα έδειξες στους ιερούς χρησμούς τον τόπο: στους Δελφούς αποκάλυψες τη μυστική κρυψώνα στους αθάνατους και τους θνητούς, ανακοίνωσες τη θέληση των θεών στη χώρα όπου βασίλευε ο Πύθωνας. Εσύ, που δίδαξες στη Θήβα την τέχνη του ιερού μαντείου, η βασίλισσα που όλοι σέβονται, που υπηρετεί τη μυστηριώδη Νίκτα. Εσύ πρώτος φανέρωσες για τους θνητούς την τελετή της μύησης, τα μυστήρια του Βάκχου που ο δάσκαλος υποδέχεται με την κραυγή "Εύα!". - Έφερες τη λατρεία των ευλογημένων θεών και τις τελετές. Ω Ευλογημένε, κατέβα στους μυστικιστές, σώσε τους με ορθές συμβουλές, γιατί σε Σένα φωνάζουν τις προσευχές και τις ελπίδες τους!
Όπως μπορεί να διαπιστώσει ο αναγνώστης διαβάζοντας τον ύμνο, η Θέμις πράγματι επικαλούνταν σε διάφορες περιπτώσεις και εναποθέτονταν μεγάλες ελπίδες στη βοήθειά της.
Σύμβολα της Θέμιδος
Τα χαρακτηριστικά της θεάς επιλέχθηκαν για κάποιο λόγο και έχουν βαθιά ιερή σημασία:
- Το περιβραχιόνιο της Θέμιδος
- Αμεροληψία. Όλοι είναι ίσοι μπροστά στη θεά της τάξης, θεοί και άνθρωποι. Ούτε η ιδιότητα ούτε οι κοινωνικές διακρίσεις έχουν σημασία. Ο νόμος είναι ένας για όλους. - Ο μανδύας
- Ένα τελετουργικό ένδυμα για την απονομή δικαιοσύνης. Για τους Αρχαίους Έλληνες όλες οι διαδικασίες ήταν ιερές και τελετουργικές, οπότε η επιλογή του ρουχισμού ήταν σημαντική. - Η ζυγαριά της Θέμιδος
- μέτρο, ισορροπία, ισορροπία και δικαιοσύνη. Η ζυγαριά είναι μια πολύ αρχαία αρχιτεκτονική εικόνα που αποτελεί μέτρο όχι μόνο για συγκεκριμένα πράγματα που μπορούν να ζυγιστούν, αλλά και για έννοιες όπως το "καλό" και το "κακό", η "ενοχή" και η "αθωότητα". Ποιο κύπελλο θα ανατρέψει την ισορροπία; Η Θέμις κρατά τη ζυγαριά στο αριστερό της χέρι, το οποίο είναι επίσης συμβολικό- η αριστερή πλευρά του σώματος είναι η πλευρά που αντιλαμβάνεται. - Το σπαθί της Θέμιδος
- Πνευματική δύναμη, εκδίκηση ή ανταπόδοση για πράξεις που διαπράχθηκαν από ανθρώπους. Αρχικά, η θεά κρατούσε ένα κέρατο της αφθονίας, αλλά στη συνέχεια οι Ρωμαίοι εισήγαγαν τη δική τους αντίληψη και τοποθέτησαν στο δεξί χέρι της θεάς ένα σπαθί (σωστή δράση), που κατά τη γνώμη τους αντανακλούσε περισσότερο την ουσία της Θέμιδος (Δικαιοσύνη). Η εικόνα της θεάς που κρατάει ένα σπαθί στραμμένο προς τα πάνω υποδηλώνει τη θεία θέληση του ουρανού. Αργότερα, η Θέμις άρχισε να απεικονίζεται όλο και περισσότερο με το σπαθί στραμμένο προς τα κάτω. Η θέση αυτή ερμηνεύεται ως εξάρτηση από την εξουσία.
Εικόνες
Δυστυχώς, παρά τη γενική δημοτικότητα της Θέμιδος στην Ελλάδα και τη Ρώμη, ελάχιστες εικόνες με τη μορφή ζωγραφικής, ψηφιδωτών ή γλυπτών έχουν διασωθεί. Οι περισσότερες από αυτές που υπάρχουν δημιουργήθηκαν είτε κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης είτε στη σύγχρονη εποχή. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο κάθε εικόνα έχει ιδιαίτερη αξία.
Για παράδειγμα, αυτό το σχέδιο είναι η ζωγραφική ενός αγγείου (kilik). Απεικονίζει τη θεά Θέμιδα και τον Αιγέα, ο οποίος ήρθε σε αυτήν για προφητεία, τον ισχυρό βασιλιά της Αθήνας και πατέρα του ήρωα Θησέα. Χρονολογείται από τα μέσα του πέμπτου αιώνα π.Χ.
Αυτός ο πίνακας, από την άλλη πλευρά, είναι του Ιταλού καλλιτέχνη Piero Pollaiulo. Εργάστηκε σε αυτό μεταξύ 1469 και 1470. Όπως μπορείτε να δείτε από τη φωτογραφία, δεν υπάρχει ακόμη κάλυμμα ματιών - η μόδα για αυτά θα εμφανιστεί περίπου έναν αιώνα αργότερα. Και οι συνήθεις κλίμακες όχι - από τα χαρακτηριστικά στην εικόνα υπάρχει μόνο ένα αιχμηρό σπαθί. Καθώς ο Ιταλός ήταν εμπνευσμένος από τους ρωμαϊκούς μύθους, δεν απεικόνισε τη Θέμιδα, αλλά τη Δικαιοσύνη. Σήμερα ο πίνακας βρίσκεται στην Πινακοθήκη Ουφίτσι στη Φλωρεντία.
Η Θέμις φαίνεται πιο οικεία σε μια τοιχογραφία του διάσημου ζωγράφου Raffaello Santi. Στα χέρια της κρατάει ένα σπαθί και μια ζυγαριά. Το αριστούργημα βρίσκεται στο Βατικανό.
Τέλος, στη γνωστή του μορφή, με όλα τα χαρακτηριστικά του, συμπεριλαμβανομένου ενός επιδέσμου πάνω από τα μάτια του, απεικονίζει τον Θέμη ο Ολλανδός καλλιτέχνης Gabriele Metsu. Ονόμασε τον πίνακα "Ο θρίαμβος της δικαιοσύνης". Ο χρόνος δημιουργίας είναι το 1651-1653. Όπως μπορεί να δει ο αναγνώστης, δεν εμφανίστηκε μόνο ο επίδεσμος, αλλά και ένα ημίγυμνο στήθος - για κάποιο λόγο, κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης, ορισμένοι καλλιτέχνες απεικόνιζαν τη θεά της δικαιοσύνης με αυτόν τον τρόπο. Στη σύγχρονη εποχή, ο πίνακας φυλάσσεται στη Βασιλική Πινακοθήκη Mauritshuis των Κάτω Χωρών.
Με βάση όλα τα παραπάνω, μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι, αν και η Θέμις δεν ανήκει στο πάνθεον των μεγάλων ελληνικών θεών, εξακολουθεί να είναι μια από τις σημαντικότερες μορφές της ελληνικής μυθολογίας στο σύνολό της.
Δείτε επίσης:
Εικόνες της Θέμιδος
Φωτογραφία της Θέμιδος
Τυφλός στην αλήθεια ή στο ψέμα;
Το γεγονός ότι η προστάτιδα ενός δεξιού δικαστηρίου έχει δεμένα τα μάτια γίνεται επίσης συχνά αντιληπτό με ειρωνικό τρόπο. Αποδεικνύεται ότι αυτή η λεπτομέρεια μπορεί να τονίσει όχι μόνο την αντικειμενικότητα και την αμεροληψία της δικαστικής φυλής, αλλά, αντίθετα, μπορεί να γίνει αντιληπτή ως μεροληψία και υποκειμενισμός, που ασκείται από τους ανθρώπους που καλούνται να ασκήσουν δίκαιη κρίση και να μην υποκύψουν σε υποσχέσεις. Στην περίπτωση που το δικαστήριο έλαβε μια άδικη απόφαση για να ευχαριστήσει κάποιον ή από φόβο, τότε κοιτάζοντας τα μάτια της θεάς κρυμμένα κάτω από το μαντήλι, λέγεται με ένα πικρό γέλιο ότι η θεά της δικαιοσύνης είναι, δυστυχώς, τυφλή.
